PAPA EFTİM

Kuşkusuz 23’üncü Johannes Türk değildi.

Ama Türk bir “Papa” vardı: Papa Eftim.

Bugünlerde Papa Eftim ve “Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi” adı, Ergenekon soruşturması-davası nedeniyle de sık sık medyada yer alıyor.

2 yıldır tutuklu bulunan Sevgi Erenerol kilisenin ilk patriği Papa Eftim’in büyük torunu.

Medyanın yazdığına göre Ergenekon savcıları Türk Ortodoks Patrikhanesi Sözcüsü Sevgi Erenerol’a sormuşlar: “Siz nasıl Hıristiyansınız, Hz. İsa’dan çok Atatürk’ten bahsediyorsunuz!”

Demek ki biz kendi tarihimiz konusunda pek bilgi sahibi değiliz.

Önce “Karamanlılar” kimdir bakalım:

Ankara, Kayseri, Tokat, Aydın, Antalya, Konya, Adana, Bursa, Kastamonu, Sivas, Nevşehir, Niğde, Burdur, Isparta’da yaşayan, Rumca bilmeyen, Türkçeyi kendilerine özgü bir ağızla konuşan, buna karşılık Grekçe dua eden ve Grek harfleriyle yazan Ortodoks halka Karamanlılar denirdi.

Karamanlı Papa Eftim yani; Pavlos Karahisaridis ise, 1884’te Yozgat/Akdağmadeni Bucağı’nda doğdu.

İlk öğrenimden sonra Ankara’da manifaturacılığa başladı.

1912’de diyakos 1915’te papaz olup Akdağmadeni’ne atandı; “Eftim” adını aldı.

Yozgat’ta kapı komşusu olan Çerkez Ethem sayesinde Mustafa Kemal’le tanıştı.

23 Nisan 1920’de Ankara’da Millet Meclisi’nin açılış duasını okuyan din adamları arasında Papa Eftim de vardı. Kurtuluş Savaşı’nda “Umum Anadolu Türk Ortodoksları Cemaatleri” olarak yer aldılar.

Anadolu’nun gerçek sahibinin Türkler olduğunu, dolayısıyla Anadolu Hıristiyanlarının da aslında Türk kökenli olduklarını dile getiren Papa Eftim, Anadolu’daki Hıristiyanlara katliam yapıldığı yolundaki kara propagandayı açığa çıkarmak için var gücüyle çalıştı.

1922’de Kapadokya’da tura çıktı. Gezisinde, hem ‘Türk Ortodoks Kilisesi’ projesini anlattı hem de Kurtuluş Savaşı’na yardım paraları topladı.

II. İnönü Savaşı’nın birinci yıldönümünü kutlamak için Millet Meclisi önünde toplanan binlerce kişiye Türk ordusunu öven duygulu konuşma yaptı. Başında Mustafa Kemal’in hediye ettiği kalpak vardı.

1922’de Kayseri’deki Zincirdere Manastırı’nda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Tabi Umum Anadolu Türk Ortodoksları Kongresi’ni topladı. Patrik Meletios’un Patriklikten çıkarılması; Fener Patrikhanesi’nin feshedilmesi; Kayseri’de bağımsız bir Türk Ortodoks Patrikhanesi kurulması; Eftim’in “Papa Eftim” adıyla Müstakil Türk Ortodoks Kilisesi’nin Umumi Vekilliği’ne getirilmesi gibi kararlar alındı.

15 Eylül 1922’de “Müstakil Türk Ortodoks Patrikhanesi”ni kurdu.

Lozan’da imzalanan mübadele anlaşmasıyla Türkçe konuşan Ortodoks Karamanlılardan sadece Mustafa Kemal’in “Baba Eftim” dediği Papa Eftim ve yakınları kurtuldu. Mustafa Kemal’e göre Kurtuluş Savaşı’nda Papa Eftim tek başına bir ordu gibi mücadele vermişti.

Bu hazin mübadele sonrası cemaatsiz kalan (dört kız kardeşinden üçü de Yunanistan’a giden) Papa Eftim, 21 Eylül 1923’te İstanbul’a geldi.

Galata’daki Panayia (Meryem Ana) Kilisesi’ni patrikhane merkezi yaptı.

Bükreş’e büyükelçi olarak atanan Hamdullah Suphi’nin Romanya’dan getirdiği 10’u kız 70 Hıristiyan Gagavuz Türk genciyle cemaatini kurdu.

Soyadı Kanunu’ndan sonra Papa Eftim, “Zeki Erenerol” adını aldı.

Atatürk’ün vefatından sonra biraz gözden düştü.

1962’de felç geçirdi. 1968’de öldü.

Yerine oğlu Turgut (Yorgo) Erenerol “Papa II. Eftim” adıyla patrik oldu.

Evet Ergenekon soruşturması-davası nedeniyle Papa Eftim kilisesi gündemimizde.

Karamanlıların yaktıkları şu ağıt sanki bu durumu anlatıyor gibi:

“Gerçi Rum isek de, Rumca bilmez, Türkçe söyleriz

Ne Türkçe yazar, okuruz ne de Rumca söyleriz

Öyle bir mahludi (karışık) hatt-ı tarikatımız (yazı usulümüz) vardır ki

Hurufumuz (harflerimiz) Yunanice, Türkçe meram eyleriz...”

Biz ülkesine, toprağına bağlı insanlarımızı neden hep örseleriz/hırpalarız?

http://www.kenthaber.com/Haber/Genel/Dosya/haftanin-konugu/bir-turk-papa--papa-eftim/ee5ff799-c7d4-4046-abc8-029770421047